Phân tích tính hệ thống của những nguyên tắc cơ bản từ góc nhìn về vụ việc Nicaragua kiện Mỹ
Học phần: Công pháp quốc tế
Đề tài: Phân tích tính hệ thống của những nguyên tắc cơ bản từ góc nhìn về vụ việc Nicaragua kiện Mỹ?
Phán quyết giải quyết vụ án giữa Nicaragua và Mỹ của Tòa án công lý quốc tế ngày 27/8/1986:
-Năm 1979, chế độ Sandinista giành chính quyền ở Nicaragua và mở chiến dịch giải phóng Honduras, El Salvador và Costa Rica. Nicaragua cung cấp vũ khí, đạn dược, trang thiết bị khí tài, tài chính cho phong trào kháng chiến El Salvador.
-Ngày 23/11/1981, Tổng thống Mỹ Ronald Reagan ký Chỉ thị 17 trao quyền cho Cục tình báo trung ương (CIA) thành lập lực lượng Contra để lật đổ chế độ Sandinista ở Nicaragua, đồng thời viện trợ quân sự cho Honduras và El Salvador. Mỹ đã đào tạo, vũ trang, cung cấp tài chính và nhu yếu phẩm cho lực lượng Contra và hỗ trợ các hoạt động quân sự và bán quân sự chống lại Nicaragua.
-Trong các năm 1983 – 1984, Mỹ tấn công vũ trang vào Nicaragua bằng đường biển, đường bộ và đường không vào các căn cứ Puerto Sandino, Corinto, potosi và các tàu tuần tra ở Puerto Sandino. Đồng thời, Mỹ tiếp tục sử dụng các biện pháp trực tiếp và gián tiếp để cưỡng ép và đe dọa chính phủ Nicaragua, sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực chống lại Nicaragua bằng việc đặt mìn ở nội thủy và lãnh hải của Nicaragua trong những tháng đầu năm 1984, can thiệp vào công việc nội bộ của Nicaragua, cản trở thương mại đường biển hòa bình, giết hại, gây thương vong và bắt cóc người dân Nicaragua.
-Ngày 09/4/1984, Nicaragua kiện Mỹ lên Tòa án Công lý quốc tế (ICJ). Ngày 18/01/1985, Mỹ tuyên bố không tham gia vụ kiện và bác bỏ thẩm quyền của ICJ nhưng ICJ khẳng định có thẩm quyền và vụ kiện vẫn tiếp diễn mặc dù không có sự tham gia của Mỹ, ICJ từ chối lập luận của Mỹ về việc sử dụng quyền tự vệ tập thể để chống lại Nicaragua (Khởi động trạng thái tự vệ tập thể: Mỹ lấy lý do vì Nicaragua gây chiến sự xuyên biên giới El Salvador và một số nước khác, đe dọa đến an toàn cho Mỹ để khởi động trạng thái tự vệ tập thể. Tuy nhiên lập luận này đã bị Tòa quốc tế bác bỏ và Mỹ cũng chưa bao giờ thông báo cho Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về vấn đề để tự vệ chính đáng, theo quy định tại Điều 51 của Hiến chương Liên Hợp Quốc) và yêu cầu Mỹ phải ngừng các hành vi của mình và bồi thường thiệt hại cho Nicaragua.
-Ngày 1/5/1985, Tổng thống hợp chủng Quốc Hoa Kỳ ban hành sắc lệnh với nội dung cấm tất cả mọi hoạt động buôn bán, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ từ Nicaragua và các giao dịch liên quan đến vận tải hàng không và đường biển giữa Nicaragua. Nicaragua cũng tuyên bố rằng lệnh cấm vận của Mỹ đã tước đi các lợi ích của Nicaragua và làm vô hiệu hóa sơ bộ, suy giảm các lợi ích về kinh tế. Nicaragua ước tính thiệt hại trực tiếp do nhu cầu mua bán ở các thị trường khác ngoài Hoa Kỳ là 93,3 triệu USD vào năm 1985.
-Các hành động vi phạm nguyên tắc bình đẳng chủ quyền của các quốc gia:
+Tuyên truyền cuốn sách có tựa đề Psychological Operations in Guerrilla Warfare (Hoạt động tâm lý trong chiến tranh du kích): hướng dẫn phương thức khủng bố ngầm và sử dụng hiệu ứng tuyên truyền bạo lực với mục đích đe dọa để không ai dám ủng hộ Chính phủ Nicaragua.
+Khai thác các cảng trong lãnh hải của Nicaragua: Hoạt động khai thác được thực hiện bởi các tàu CIA chỉ hoạt động từ vùng biển quốc tế, các đặc nhiệm CIA đã cho nổ đường ống dẫn dầu duy nhất của Nicaragua.
+Trực tiếp tham gia vào một hoạt động phá hoại quy mô lớn nhắm vào các cơ sở lưu trữ dầu của Nicaragua:
-Từ năm 1982 – 1985, Mỹ năm lần dùng quyền phủ quyết khi vấn đề đưa ra Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Ngày 28/10/1986, Mỹ Tiếp tục phủ quyết nghị quyết của Hội đồng Bảo An kêu gọi thực hiện phán quyết. Ngày 03/11/1986, nghị quyết này được đưa ra Đại hội đồng Liên Hợp Quốc và được thông qua với số phiếu 94/97 nhưng Mỹ vẫn không tuân thủ phán quyết.
Từ những sự việc trên cho thấy, Mỹ đã vi phạm các nguyên tắc cơ bản trong Luật quốc tế:
Điều 2 khoản 7 Hiến chương Liên Hợp Quốc và Tuyên bố 1970, Hiến chương này hoàn toàn không cho phép Liên Hợp Quốc được can thiệp vào những công việc thực chất thuộc thẩm quyền nội bộ của bất cứ quốc gia nào, và không đòi hỏi các thành viên của Liên Hợp Quốc phải đưa những công việc loại này ra giải quyết theo quy định của Hiến chương.
Theo Điều 2 khoản 7 Hiến chương Liên Hợp quốc và Tuyên bố 1970, Mỹ đã đào tạo, vũ trang, cung cấp tài chính và nhu yếu phẩm cho lực lượng Contra và hỗ trợ các hoạt động quân sự và bán quân sự chống lại Nicaragua và vi phạm nghĩa vụ theo công pháp quốc tế trong việc không được can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác.
Điều 2 khoản 4 Hiến chương Liên Hợp Quốc và Tuyên bố 1970, tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc từ bỏ đe dọa bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự bất khả xâm phạm về lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kỳ quốc gia nào cũng như bằng cách khác trái với những mục đích của Liên Hợp Quốc.
Theo Điều 2 khoản 4 Hiến chương Liên Hợp Quốc và Tuyên bố 1970, bằng việc tấn công vào lãnh thổ Nicaragua trong các năm 1983-1984, giết hại, gây thương vong và bắt cóc người dân Nicaragua, Mỹ đã vi phạm công pháp quốc tế trong việc sử dụng vũ lực chống lại nước khác.
Điều 2 khoản 1 Hiến chương Liên Hợp Quốc và Tuyên bố 1970, Liên hợp quốc được xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng của tất cả các quốc gia thành viên.
Theo Điều 2 khoản 1 Hiến chương Liên Hợp quốc và Tuyên bố 1970, với các hành động tấn công trên, Mỹ đã vi phạm chủ quyền của nước khác: Tuyên truyền cuốn sách có tựa đề Psychological Operations in Guerrilla Warfare (Hoạt động tâm lý trong chiến tranh du kích): hướng dẫn phương thức khủng bố ngầm và sử dụng hiệu ứng tuyên truyền bạo lực với mục đích đe dọa để không ai dám ủng hộ Chính phủ Nicaragua, khai thác các cảng trong lãnh hải của Nicaragua, trực tiếp tham gia vào một hoạt động phá hoại quy mô lớn nhắm vào các cơ sở lưu trữ dầu của Nicaragua. Bằng việc đặt mìn ở nội thủy và lãnh hải của Nicaragua trong những tháng đầu năm 1984, Mỹ đã vi phạm công pháp quốc tế trong việc không được sử dụng vũ lực chống lại nước khác, không can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác, không được cản trở thương mại đường biển hòa bình.
Điều 2 khoản 3 Hiến chương Liên Hợp quốc và Tuyên bố 1970, Tất cả các thành viên của Liên Hợp quốc giải quyết các tranh chấp quốc tế của họ bằng biện pháp hòa bình, sao cho không tổn hại đến hòa bình, an ninh quốc tế và công lý.
Theo Điều 2 khoản 3 Hiến chương Liên Hợp quốc và Tuyên bố 1970: với việc Mỹ tuyên bố không tham gia vụ kiện và bác bỏ thẩm quyền của ICJ nhưng ICJ khẳng định có thẩm quyền và vụ kiện vẫn tiếp diễn mặc dù không có sự tham gia của Mỹ, ICJ từ chối lập luận của Mỹ về việc sử dụng quyền tự vệ tập thể để chống lại Nicaragua, yêu cầu Mỹ phải ngừng các hành vi của mình và bồi thường thiệt hại cho Nicaragua. Mỹ đã vi phạm nguyên tắc hòa bình giải quyết tranh chấp.
Tính hệ thống của các nguyên tắc cơ bản: Các nguyên tắc cơ bản cùng tồn tại trong 1 chỉnh thể thống nhất, có tính tác động qua lại lẫn nhau, có mối quan hệ biện chứng và không thể tách rời. Việc thực hiện đúng nguyên tắc này là tiền đề để thực hiện nguyên tắc khác và ngược lại việc vi phạm nguyên tắc này có thể dẫn đến vi phạm các nguyên tắc khác. Như vậy từ việc phân tích vụ kiện của Nicaragua với Mỹ có thể thấy những nguyên tắc cơ bản mà Mỹ đã vi phạm có tính hệ thống cụ thể:
Việc vi phạm nguyên tắc bình đẳng chủ quyền của các quốc gia dẫn đến việc vi phạm nguyên tắc không dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực, vi phạm nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của nhau: đặt mìn ở nội thủy và lãnh hải của Nicaragua không chỉ xâm phạm chủ quyền của Nicaragua mà đây còn là hành vi đe dọa dùng vũ lực, đồng thời nó đã can thiệp vào nội bộ của Nicaragua đồng thời việc Chính phủ Mỹ thành lập lực lượng Contra để lật đổ chế độ Sandinista ở Nicaragua, viện trợ quân sự cho Honduras và El Salvador, đào tạo, vũ trang, cung cấp tài chính và nhu yếu phẩm cho lực lượng Contra và hỗ trợ các hoạt động quân sự và bán quân sự chống lại Nicaragua là can thiệp gián tiếp vi phạm nguyên tắc can thiệp vào nội bộ của nhau.
Vi phạm nguyên tắc không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực và vi phạm nguyên tắc hòa bình giải quyết tranh chấp: Mỹ đã dùng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực bằng cách trực tiếp và gián tiếp nhằm cưỡng ép Chính phủ Nicaragua, việc này cũng có nghĩa Mỹ đã không sử dụng các biện pháp hòa bình khác để giải quyết với Nicaragua. Bên cạnh đó trong vụ kiện Nicaragua Mỹ đã tuyên bố không tham gia vụ kiện, bác bỏ thẩm quyền của tòa ICJ và lấy cớ quyền tự vệ tập thể lập luận, Mỹ cũng không thể hiện tinh thần hợp tác khi đã có phán quyết của Tòa án.
Xem thêm bài viết tại:
Email: tailieuluatkinhte1327@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/yakuza1327
